Το "διεθνές δίκαιο" στα χέρια των "αγορών"!

Η Αργεντινή ξανά στα δόντια των  λυσσασμένων "hedge funds"!

Την πλήρη αποζημίωση των κατόχων ομολόγων της Αργεντινής που δεν είχαν αποδεχθεί την αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας το 2005 ζητεί το Εφετείο των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, έντεκα χρόνια μετά τη χρεοκοπία της λατινοαμερικανικής οικονομίας, το Εφετείο των ΗΠΑ ζήτησε από την κυβέρνηση Κίρχνερ να πληρώσει στο ακέραιο όσους κατόχους ομολόγων, κυρίως αμερικανικά "hedge funds", δεν είχαν συμφωνήσει με τα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους της λατινοαμερικανικής χώρας. Η πρόεδρος της Αργεντινής Κριστίνα Κίρχνερ, σχετικά με αυτήν την απόφαση του αμερικανικού δικαστηρίου, δήλωσε: «Θα πληρώσουμε τα χρέη μας και σε δολάρια, γιατί έχουμε αποθέματα». Σήμερα τα συναλλαγματικά αποθέματα της Αργεντινής είναι περισσότερα από 45 δισ. δολάρια.  

Η πρόεδρος της Αργεντινής τόνισε ότι αυτή την περίοδο πραγματοποιείται καμπάνια δυσφήμησης της Αργεντινής, «ώστε άλλες χώρες του κόσμου με τεράστιο χρέος να μην ακολουθήσουν τη δική μας μέθοδο λύσης του προβλήματος. Δεν είναι ότι θέλουν να μας οδηγήσουν σε στάση πληρωμών, αφού μπορούμε να τους ξεχρεώσουμε, αλλά στο να αποτύχει ένα μοντέλο διαχείρισης, εντελώς αντίθετο με αυτό που εφαρμόζεται με πλήρη αποτυχία στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ και έχει οδηγήσει σε εκατομμύρια άνεργους, άστεγους και πεινασμένους». Τέλος, άσκησε κριτική στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αλλά και επιχειρηματίες της Αργεντινής, υποστηρίζοντας ότι πολλοί εξ αυτών ποντάρουν στη χρεοκοπία και τη σπέκουλα για να πλουτίσουν. 

Την καταδικαστική για την Αργεντινή απόφαση έλαβε προ ημερών αμερικανικό εφετείο μετά από προσφυγή κερδοσκοπικών κεφαλαίων (των Elliott Capital Managemen και Aurelius Capital Management) που δεν είχαν δεχθεί τους όρους της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους που είχε επιβάλει το Μπουένος Άιρες το 2005 και το 2010, και κατείχαν στα χέρια τους (επί 11 χρόνια!!!) χρεοκοπημένα ομόλογα ονομαστικής αξίας 1,4 δισ. δολ.

Το αμερικανικό εφετείο έκρινε ότι δικαιούνται ίσης μεταχείρισης (;) οι κάτοχοι των νέων ομολόγων που εκδόθηκαν το 2005 και 2010 και εκείνοι που αρνήθηκαν να ανταλλάξουν τους τίτλους τους, με καινούργιους. Με βάση την απόφαση του αμερικανικού εφετείου τα  "hedge funds" δικαιούνται πλέον πληρωμή της ονομαστικής αξίας των ομολόγων που κατέχουν στο ακέραιο (πολλά από τα οποία τα είχαν αγοράσει στην δευτερογενή αγορά σε εξευτελιστικές τιμές!!!). Αν το Μπουένος Αϊρες υποχρεωθεί να πληρώσει και αυτούς τότε είναι ξεκάθαρο ότι κινδυνεύει να μην επαρκέσουν τα χρήματα για να πληρώσει τους κατόχους των νέων ομολόγων και να καταλήξει σε "τεχνητή χρεοκοπία". Πάντως η Αργεντινή έχει δεσμευθεί ότι σε καμία περίπτωση ποτέ δεν θα διαπραγματευθεί με όσους δεν συμμετείχαν στην αναδιοργάνωση, αποκαλώντας τους τοκογλυφικά funds.

Η υπόθεση της Αργεντινής έγινε μόλις πριν λίγους μήνες αντικείμενο αντιπαράθεσης και στην Ελλάδα, με τον πρόεδρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα να δηλώνει: "Μακάρι να είχαμε γίνει Αργεντινή" αναφερόμενος στην αξιοπρέπεια που επέδειξε η χώρα της Λατινικής Αμερικής υπό κυβερνήσεως Νέστορ Κίρχνερ. 

Η νέα αυτή διαμάχη για τα ομόλογα της Αργεντινής χρησιμοποιήθηκε ξανά ως φόβητρο απέναντι στο αίτημα μονομερούς διαγραφής του ελληνικού δημόσιου χρέους αλλά και των χρεών στις άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, που εγείρουν τέτοια αξίωση. «Ότι και να κάνετε το χρέος θα πληρωθεί», είναι το μήνυμα. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως έχουν ένα δίκιο: Η Αργεντινή έκανε μισή δουλειά, καθώς ναι μεν δεν πλήρωσε, ταυτόχρονα όμως δεν φρόντισε να απονομιμοποιήσει τα επίμαχα ομόλογα μέσω λογιστικού ελέγχου τους που θα αποδείκνυε ότι δεν πρέπει να πληρωθούν, κι έτσι θα ακύρωνε εκ προοιμίου κάθε αίτημα πληρωμής τους από κερδοσκοπικά κεφάλαια που ειδικεύονται σε τέτοιες διεκδικήσεις, απασχολώντας στρατιές νομικών. Αυτά μάλιστα τα "κεφάλαια" είναι τα ίδια που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους κι ελληνικά ομόλογα και δεν δέχτηκαν το «κούρεμα» του PSI και τελικά επέβαλαν τον Μάιο στην κυβέρνηση Παπαδήμου να τα εξοφλήσει στο ακέραιο…

Η εικόνα της Αργεντινής πριν από δέκα χρόνια ήταν τελείως διαφορετική από σήμερα. Η χώρα βίωνε τη χειρότερη κρίση στην ιστορία της. Χιλιάδες άνθρωποι κατέβαιναν στους δρόμους του Μπουένος Άιρες διαμαρτυρόμενοι για την τραγική οικονομική κατάσταση στην οποία είχε οδηγήσει την χώρα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η λαϊκή δυσαρέσκεια κορυφώθηκε το Δεκέμβριο του 2001, όταν το Μπουένος Άιρες εξερράγη: δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις συγκρούσεις με την αστυνομία, η χώρα κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και ο τότε πρόεδρος Ντε Λα Ρούα εγκατέλειπε το Προεδρικό Μέγαρο με ελικόπτερο.

Η χώρα είχε χρεοκοπήσει. Το χρέος είχε εκτιναχθεί στα 170 δισ. δολάρια, η ανεργία σε εφιαλτικά ύψη, ενώ παιδιά πέθαιναν από την πείνα στην άλλοτε πλούσια Αργεντινή. Ο αρχιτέκτονας της ανάκαμψης της Αργεντινής και μετέπειτα υπουργός Οικονομικών Ρομπέρτο Λαβάνια, ακόμη δεν μπορεί να πιστέψει πόσο χαμηλά είχε πέσει η χώρα του και όπως δήλωσε πρόσφατα στη Deutche Welle: "Ήταν μια πολύ κακή κατάσταση. Πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ήταν η χειρότερη κρίση από το 1890. Η κοινωνική κατάσταση των ανθρώπων ήταν φρικτή. Το 52 % των ανθρώπων, περισσότεροι από τους μισούς, ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας".

Ο Λαβάνια μαζί με τον μετέπειτα πρόεδρο Νέστορ Κίρχνερ δρομολογεί την ανάκαμψη της χώρας. Η Αργεντινή κηρύττει στάση πληρωμών και αποπληρώνει το δάνειο προς το ΔΝΤ για να έχει μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων. Παράλληλα προχωρά σε γενναία διαγραφή του εξωτερικού χρέους ενώ κρατά υποτιμημένο το πέσο. Η οικονομία της αρχίζει να συνέρχεται και να γίνεται και πάλι ανταγωνιστική.

Δέκα χρόνια μετά, στο Μπουένος Άιρες αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις της χώρας τίποτε δεν θυμίζει τις δύσκολες εκείνες μέρες της χρεοκοπίας. Οι πολίτες έχουν περισσότερα στη τσέπη τους και ως εκ τούτου ξοδεύουν και περισσότερα. Η Αργεντινή δεν φαίνεται μάλιστα να επηρεάζεται σήμερα ούτε από την παρούσα παγκόσμια οικονομική κρίση.

Ωστόσο μετά την συγκεκριμένη απόφαση του δικαστηρίου η χώρα είναι μπροστά σε νέα χρεοκοπία...

Η απόφαση ήρθε τρεις εβδομάδες μετά την κατάσχεση πλοίου του Αργεντίνικου Πολεμικού Ναυτικού και την σύλληψη του πληρώματός του στην Γκάνα, μετά από ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσε εταιρεία "NML Capital Ltd", θυγατρική της εταιρείας επενδύσεων "Elliott Management". Το πλοίο «ARA Libertad» και το πλήρωμά του - 326 άτομα συνολικά - είχαν τεθεί υπό περιορισμό από την Γκάνα στο λιμάνι Τέμα, βάση δικαστικής απόφασης η οποία δικαίωνε τις απαιτήσεις των κερδοσκοπικών "hedge funds". Χρειάστηκαν μάλιστα μακρές διαπραγματεύσεις αξιωματούχων της κυβέρνησης της Αργεντινής και παρεμβάσεις εκπροσώπων του ΟΗΕ στην Γκάνα, οι οποίοι μάλιστα έκαναν λόγο για κατάφωρη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για να εκκενωθεί το «ARA Libertad», πλην του καπετάνιου και του βασικού πληρώματος, και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους η πλειοψηφία των κρατούμενων ναυτικών του Αργεντίνικου πολεμικού ναυτικού.

Η ενέργεια αυτή του αμερικανικού "hedge fund" είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων παγκοσμίως καθώς πέρα από την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων ενός ανεξάρτητου κράτους από μια εταιρεία ιδιωτικών συμφερόντων, ήταν η πρώτη φορά που κρατήθηκαν  στην κυριολεξία ως όμηροι απλοί πολίτες για μια οικονομική διαμάχη. Πολλοί τότε ήταν αυτοί που μίλησαν για πρακτικές που μας επιστρέφουν στην κυριολεξία στην εποχή της δουλείας- αλλά βέβαια λίγοι ήταν αυτοί που τους άκουσαν και ακόμη λιγότεροι αυτοί που συνειδητοποίησαν σε τι επικίνδυνους ατραπούς διολισθαίνει η ανθρωπότητα με τέτοιες πρακτικές!

Η Αργεντινή είναι από τις πρώτες χώρες- μαζί με την Ελλάδα- που θα ανακαλύψει και  θα βαδίσει αυτές τις ατραπούς και μάλιστα λίαν συντόμως:  

Διάφορα αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των Blackfish Capital, Lansdowne Partners και Odey Asset Management εμπλέκονται πλέον ανοικτά στη μακραίωνη διαφορά μεταξύ της Βρετανίας και της Αργεντινής πάνω από τα νησιά Φώκλαντ, ή, όπως τα αποκαλούν οι Αργεντινοί Las islas Malvinas. Αυτά τα "hedge funds" επενδύουν σε πολλές επιχειρήσεις εξερεύνησης πετρελαίου που δραστηριοποιούνται στα μικρά αυτά νησιά του Ατλαντικού, και τα οποία αποτέλεσαν το "αντικείμενο" ενός σύντομου αλλά αιματοβαμμένου και βρώμικου πόλεμου μεταξύ των δύο χωρών το 1982 και πρόσφατα αποτέλεσαν την αιτία για την κλιμάκωση στις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ τους.

Η Αργεντινή έχει απειλήσει με νομική δράση κατά των πετρελαϊκών εταιρειών που επιδιώκουν να δραστηριοποιηθούν στα Φώκλαντ υπό την βρετανική αιγίδα. Αλλά οι απειλές αυτές δεν φαίνεται να τρομάζουν κανέναν, και σίγουρα δεν τρομάζουν τα "hedge funds" και μάλιστα μπροστά στα κέρδη που οσμίζονται ότι θα τους παρέχει η γη κι η θάλασσα των Φώκλαντ.

Αποκαλύψεις από την χρηματαγορά του Λονδίνου έδειξαν ότι τα "hedge funds" αγοράζουν μερίδια από το πρόγραμμα εξερεύνησης των Νησιών Φόλκλαντ, που εκδίδουν ως επί το πλείστον εταιρείες που εδρεύουν στη Βρετανία ή αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην αγορά του City του Λονδίνου. Τα αποκαλούμενα στους οικονομικούς κύκλους "συμφέροντα Φώκλαντ" είναι πλέον η αιχμή του δόρατος για να επιτευχθεί η χρηματοδότηση της διαδικασίας εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου της περιοχής.

Τα στοιχεία έδειξαν ότι τα "hedge funds" Blackfish Capital, Lansdowne Partners και Odey Asset Management είναι μεταξύ των επενδυτικών κεφαλαίων που πλέον κατέχουν τα μεγαλύτερα μερίδια τόσο των επιχειρήσεων που εμπλέκονται στην ανάπτυξη του τομέα της ενέργειας των Φώκλαντ όσο και στην τιτλοποίηση των δικαιωμάτων για την εκμετάλλευση των υδρογανανθρακων.

Η "Falkland Oil and Gas Ltd", η μεγαλύτερη εταιρεία ενέργειας της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, έχει ήδη προχωρήσει σε μεγάλη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της καθώς οι επενδυτές έρχονται με όλο και περισσότερα μετρητά στα νησιά Φώκλαντ. Το πρόγραμμα χαρτογράφησης και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων στα Φώκλαντ συμπληρώνεται από επιχειρήσεις που μέχρι πρόσφατα αγωνίζονταν να βρουν επενδυτές: Borders and Southern, Desire Petroleum και Rockhopper Exploration είναι μεταξύ των βασικών παιχτών στο συνεχώς αναπτυσσόμενο τοπίο των επενδύσεων στον τομέα αυτό. Ήδη εταιρείες όπως η περιβόητη γαλλική EDF και η αμερικανική Noble Energy εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους για την ανεύρεση και εκμετάλλευση κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή. 

Έτσι τα νησιά Φώκλαντ και η διαφιλονικούμενη ζώνη στα θαλάσσια ύδατα ανοικτά της Αργεντινής, έχει μετατραπεί σε ένα νέο Ελντοράντο, αυτήν την φορά ουδόλως μυθικό αλλά εντελώς πραγματικό, για τα περιβόητα "hedge funds" που επιδιώκουν την μέγιστη κερδοφορία των επενδύσεων τους. Και στον πόλεμο αυτό "αιχμάλωτοι δεν επιτρέπονται" καθώς οι αιχμάλωτοι αποτελούν οικονομικό κόστος για τους νικητές. Ίσως επιτρέπονται όμηροι μόνο, για να χρησιμοποιηθούν σε έναν παράλληλο πόλεμο εκβιασμών. Η Αργεντινή ήδη το βιώνει αυτό: πρόσφατα μόλις αντιμετώπισε την διεθνή κατακραυγή καθώς εθνικοποίησε την πετρελαϊκή εταιρεία YZF... Και καθώς ένα παρόμοιο κι ίσως χειρότερο σκηνικό με χρέη, πετρέλαια, "hedge funds" και διαφιλονικούμενα σύνορα παίζεται και στην Ελλάδα μην παραξενευτείτε αν τα επόμενα χρόνια το ίδιο σκηνικό βιώσει και η Ελλάδα! Και ίσως και χειρότερο καθώς η Ελλάδα έχει υπογράψει επαχθέστατες δανειακές συνθήκες με τις οποίες τα δάνειά της υπάγονται στο διεθνές δίκαιο και επιπλέον είναι ενυπόθηκα και εμπράγματα...