Η Ρόζα Παρκς ήταν μια απλή μοδίστρα, που έμελλε να μείνει στην ιστορία όταν, στις 1 Δεκεμβρίου 1955, στο Μοντγκόμερυ της Αλαμπάμα, αρνήθηκε να δώσει τη θέση της στο λεωφορείο σε έναν λευκό, καθώς αυτή ήταν έγχρωμη, αντιστεκόμενη στην τότε πολιτική φυλετικού διαχωρισμού των ΗΠΑ που απαιτούσε από τους έγχρωμους πολίτες να κάθονται στο πίσω μέρος του λεωφορείου και να παραχωρούν τη θέση τους στους λευκούς. Σύμφωνα με το σχετικό νόμο που ίσχυε στο Μοντγκόμερυ, οι λευκοί επιβάτες που έμπαιναν σε ένα λεωφορείο κάθονταν στις μπροστινές θέσεις, ενώ οι μαύροι επιβάτες στις πίσω θέσεις και έπρεπε να υπάρχει πάντα μια κενή σειρά ανάμεσα στα δύο μέρη, ώστε αυτά να διαχωρίζονται. Αν το λεωφορείο ήταν γεμάτο και έμπαινε ένας λευκός επιβάτης, οι μαύροι επιβάτες που κάθονταν στην πρώτη σειρά του πίσω μέρους, έπρεπε να σηκωθούν προκειμένου αυτός να καθίσει και να δημιουργηθεί μια νέα κενή σειρά. Οι συγκεκριμένοι μαύροι επιβάτες παρέμεναν όρθιοι όπως και εκείνοι που ανέβαιναν σε ένα γεμάτο λεωφορείο. Την 1 Δεκεμβρίου του 1955, η 42χρονη ράφτρα Ρόζα Παρκς, γραμματέας του παραρτήματος του NAACP (National Association for the Advancement of Colored People) στο Μοντγκόμερυ, αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο σε έναν λευκό άντρα, με αποτέλεσμα να συλληφθεί. Την επομένη αφέθηκε ελεύθερη αφού πλήρωσαν την εγγύηση ο E.D.Nixon, πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος του NAACP και ο Clifford Durr. Ο Nixon ήθελε να χρησιμοποιήσει τη σύλληψη της Παρκς, που είχε κύρος και φήμη στην μαύρη κοινότητα του Μοντγκόμερυ, προκειμένου να ξεσηκώσει τους μαύρους συμπολίτες του κατά των νόμων που επέβαλαν το φυλετικό διαχωρισμό σε διάφορες εκφάνσεις της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.
Την ίδια μέρα η θρησκευτική ηγεσία του μαύρου πληθυσμού στο Μοντγκόμερυ συγκεντρώθηκε στην εκκλησία όπου ήταν πάστορας ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ για να αποφασίσει αν θα προχωρούσαν σε μποϋκοτάζ των λεωφορείων. Προτάθηκε να γίνει το μποϋκοτάζ, με αίτημα, όμως, όχι την κατάργηση συνολικά της νομοθεσίας που επέβαλε το φυλετικό διαχωρισμό, αλλά η διαχωριστική γραμμή στα λεωφορεία να είναι σταθερή και να μην υποχρεώνονται οι μαύροι επιβάτες να δίνουν τη θέση τους στους λευκούς. Η ηγεσία των μαύρων κατοίκων του Μοντγκόμερυ έκανε αυτή τη συμβιβαστική πρόταση,γιατί πίστευε ότι το αίτημα για πλήρη κατάργηση του φυλετικού διαχωρισμού στα λεωφορεία δε θα γινόταν εύκολα αποδεκτό από την πλευρά των λευκών. Συγχρόνως τέθηκαν και άλλα αιτήματα μεταξύ των οποίων να συμπεριφέρονται ευγενικά οι οδηγοί σε όλους τους επιβάτες και να προσληφθούν και μαύροι οδηγοί στα λεωφορεία. Η πρόταση έγινε δεκτή και αποφασίστηκε το μποϋκοτάζ να γίνει στις 5 Δεκεμβρίου, την ημέρα της δίκης της Ρόζας Παρκ. Επίσης αποφασίστηκε να ηγηθούν του μποϋκοτάζ η οργάνωση Montgomery Improvement Association (MIA) και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Για να ενημερωθούν οι μαύροι κάτοικοι του Μοντγκόμερυ για το μποϋκοτάζ αποφασίστηκε να διανεμηθούν φυλλάδια στις εκκλησίες,την Κυριακή πριν την 5η Δεκεμβρίου. Ήδη το βράδυ της σύλληψης της Παρκς, η οργάνωση Women`s Political Council είχε τυπώσει και διανείμει 35 χιλιάδες φυλλάδια με τα οποία καλούνταν οι Αφροαμερικανοί να μην χρησιμοποιήσουν τα λεωφορεία την ημέρα της δίκης.
Πράγματι στις 5 Δεκεμβρίου του 1955 ελάχιστοι μαύροι χρησιμοποίησαν τα λεωφορεία στην πρωτεύουσα της Αλαμπάμα. Η επιτυχία του μποϋκοτάζ οδήγησε στην απόφαση για συνέχιση του. Το μποϋκοτάζ των λεωφορείων στο Μοντγκόμερυ κράτησε συνολικά 381 ημέρες. Οι περισσότεροι μαύροι της περιοχής το διάστημα αυτό πήγαιναν στις δουλείες τους και γενικότερα μετακινούνταν είτε με ιδιωτικά αυτοκίνητα είτε με κάρα και ποδήλατα είτε με τα πόδια. Εκείνες τις ημέρες πολύ συνηθισμένο ήταν το φαινόμενο να χρησιμοποιούν πολλοί άνθρωποι μαζί ένα ιδιωτικό αυτοκίνητο (car-pooling). Όταν, δε, οι αρχές τις πόλης, για να εμποδίσουν το συγκεκριμένο τρόπο μετακίνησης, ζήτησαν από τις τοπικές ασφαλιστικές εταιρίες να μην ασφαλίζουν τα εν λόγω αυτοκίνητα, η ηγεσία των μαύρων του Μοντγκόμερυ στράφηκε στο Lloyd`s στο Λονδίνο. Επίσης οι μαύροι ταξιτζήδες χρέωναν την κούρσα μόλις 10 σεντς, όσο δηλαδή κόστιζε το εισιτήριο στα λεωφορεία. Όταν αυτό έγινε γνωστό, οι αρχές της πόλης αποφάσισαν να επιβάλλονται πρόστιμα σε όσους χρέωναν την κούρσα λιγότερο από 45 σεντς.
Η συνέχιση του μποϋκοτάζ και η μεγάλη συμμετοχή σε αυτό είχε ως συνέπεια και την αύξηση των "αντιδράσεων" λευκών κατοίκων της πόλης, που ήταν αντίθετοι στην κατάργηση του φυλετικού διαχωρισμού ή πλήττονταν οικονομικά από το μποϋκοτάζ, και οργανώνονταν μέσα και γύρω από το White Citizen's Council. Άτομα που συμμετείχαν στο μποϋκοτάζ έγιναν πολλές φορές στόχος ρατσιστικών επιθέσεων από μέλη του White Citizen's Council. Εμπρηστικές επιθέσεις έγιναν και εναντίον των σπιτιών των Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Ralph Abernathy`s αλλά και εναντίον τεσσάρων εκκλησιών της μαύρης κοινότητας του Μοντγκόμερυ.
Κατά τη διάρκεια του μποϋκοτάζ συνελήφθησαν για παρακώληση συγκοινωνιών 156 άτομα μεταξύ των οποίων και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Καταδικάστηκε σε πρόστιμο 500$ ή φυλάκιση 386 ημερών.Τελικά έμεινε στη φυλακή δύο εβδομάδες.
Στις 4 Ιουνίου του 1956 τοπικό δικαστήριο της Αλαμπάμα έκρινε αντισυνταγματικό τον νόμο για το φυλετικό διαχωρισμό στα λεωφορεία. Εναντίον της απόφασης αυτής ασκήθηκε έφεση και στις 13 Νοεμβρίου του ίδιου έτους το Ανώτατο δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής δέχτηκε την απόφαση του τοπικού δικαστηρίου. Έτσι υποχρεώθηκαν οι αρχές του Μοντγκόμερυ να επιτρέψουν στους μαύρους επιβάτες των λεωφορείων να καθονται οπουδήποτε.
Το μποϋκοτάζ στο Μοντγκόμερυ αποτέλεσε μια από της πρώτες νίκες του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα στις Ηνωμένες Πολιτείες και ανέδειξε ως ηγετική του μορφή τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
Η πράξη πολιτικής ανυπακοής της Ρόζα Παρκς, γέννησε ένα κίνημα κατά του φυλετικού διαχωρισμού στην πόλη αυτή, που στην κυριολεξία θα σαρώσει την Αμερική. Η Ρόζα, αν και δεν ήταν η πρώτη που αντέδρασε σε τέτοια φαινόμενα ρατσισμού, η πράξη της οδήγησε σε μία από τις πρώτες νίκες του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ κι εκείνη έμεινε στην ιστορία ως τη «Μητέρα του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων». Η Παρκς μεγάλωσε σε έναν κόσμο διαχωρισμένο, όπου υπήρχε ο κόσμος των λευκών και ο κόσμος των μαύρων. Στον Αμερικανικό Νότο ο νόμος περί φυλετικού διαχωρισμού ήταν φανερός σε όλες τις πτυχές της ζωής, από τα λεωφορεία ως τα τρένα, τα σχολεία και τα μπαρ, οι νόμοι καθόριζαν διαφορετικά καθίσματα, βαγόνια και χώρους εστιάσης για τους λευκούς και διαφορετικά για τους μαύρους.
Γεννημένη στις 4 Φεβρουαρίου του 1913 στην Αλαμπάμα η Ρόζα βίωσε από μικρή τον κοινωνικό και τον φυλετικό ρατσισμό. Όταν τα λευκά παιδιά πηγαίνανε στο σχολείο με το λεωφορείο, τα παιδιά των έγχρωμων πηγαίνανε με τα πόδια: «Έβλεπα κάθε μέρα το λεωφορείο να περνά δίπλα μου…αλλά δεν είχα άλλη επιλογή από το να το δεχτώ. Ήταν τότε που πρωτοκατάλαβα ότι υπάρχει ο κόσμος των λευκών και ο κόσμος ο δικός μας». Η Ρόζα παντρεύτηκε, μετακόμισε στο Μοντογκόμερυ και δούλευε σαν μοδίστρα, ενώ ήταν εθελοντικό μέλος της οργάνωσης ΝΑΑCP για τα ανθρώπινα δικαιώματα. «Την πρώτη φορά που ανέβηκα σε λεωφορείο μια βροχερή μέρα του 43, ο οδηγός απαίτησε να κατέβω και να μπω από την πίσω πόρτα. Καθώς έβγαινα μου έπεσε το πορτοφόλι, κοντοστάθηκα στις θέσεις που προορίζονταν για τους λευκούς και τότε ο οδηγός εξοργίστηκε και με κατέβασε!». Χρόνια αργότερα την πρώτη ημέρα του Δεκεμβρίου του 55, η 42χρονη Ρόζα κάθισε στην πρώτη σειρά που προορίζονταν για τους έγχρωμους πολίτες. Όταν το λεωφορείο γέμισε και 4 λευκοί ήταν όρθιοι, ο οδηγός απαίτησε να αδειάσει η πρώτη σειρά που προοριζόταν για τους έγχρωμους. Η Ρόζα ήταν η μόνη που αρνήθηκε να σηκωθεί. «-Γιατί δεν σηκώνεσαι; -Δεν νομίζω ότι πρέπει να σηκωθώ. -Άμα δεν σηκωθείς θα αναγκαστώ να φωνάξω την αστυνομία. -Τότε να το κάνετε.» Και ο οδηγός Τζέιμς Μπλέικ, ο ίδιος που το 43 την είχε αφήσει στην βροχή, κάλεσε την αστυνομία όπου και την συνέλαβε.
Η ίδια θα υποστηρίξει πολύ αργότερα για την πράξη της: «Οι άνθρωποι λένε ότι δεν παραχώρησα την θέση μου γιατί ήμουν κουρασμένη, δεν είναι αλήθεια. Δεν ήμουν σωματικά κουρασμένη ή περισσότερο κουρασμένη από μια συνηθισμένη μέρα. Όχι, η μόνη κούραση ήταν αυτή του να υποχωρώ.»
Το 1996 της απονεμήθηκε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας. Το 1999 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου για τον αγώνα της κατά του ρατσισμού. Πέθανε σε ηλικία 92 ετών, το 2005, και ήταν η πρώτη γυναίκα η σορός της οποίας εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο Καπιτώλιο. Στις 4 Φεβρουαρίου του 2013, δημιουργήθηκε γραμματόσημο για τα 100 χρόνια από τη γέννησή της και στις 27 του ίδιου μήνα άγαλμά της τοποθετήθηκε στο Καπιτώλιο. Τα αποκαλυπτήρια του αγάλματός της τα έκανε ο Μπαράκ Ομπάμα, ο πρώτος μαύρος πρόεδρος των ΗΠΑ: είχαν περάσει σχεδόν 60 χρόνια από εκείνη την ημέρα που η μαύρη μοδίστρα αρνήθηκε να σηκωθεί από την θέση της στο λεωφορείο!
Πηγές: "Wikipedia" και "TV Χωρίς Σύνορα".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου