Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Guardian"
H Αργεντινή και πάλι στην επικαιρότητα. Η χώρα που κατάφερε με επιτυχία μια εξωτερική αναδιάρθρωση του χρέους, μετά από μια μεγάλη οικονομική κρίση το 2001-02, και απέφυγε το στάνταρ πακέτο λιτότητας για να επωφεληθεί από μια αξιοσημείωτη οικονομική ανάκαμψη, δέχεται επίθεση από ένα συνδυασμό των δικαστικών αποφάσεων και επιθετικών κινήσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Η Elliott Capital Management, ένα "vulture fund", δηλαδή ένα επενδυτικό κεφάλαιο-αρπακτικό (ή στην κυριολεξία ένας πτωματοφάγος γύπας) εγκατεστημένο στο φορολογικό παράδεισο των νησιών Cayman, που ανήκει στο συντηρητικό κεφαλαιούχο Paul Singer (μεγάλο δωρητή στην εκστρατεία του υποψήφιου για την Αμερικανική Προεδρία Ν. Romney), αρνήθηκε να δεχτεί τους όρους της αναδιάρθρωσης του χρέους, που έγινε δεκτή από περισσότερο από το 92% των κατόχων ομολόγων το 2005 και 2010. Έχει ζητήσει πλήρη εξόφληση, και έχει οδηγήσει την υπόθεση αυτή σε διάφορα δικαστήρια σε όλο τον κόσμο. Πριν από λίγους μήνες, η φρεγάτα "Libertad" της Αργεντινής, που κατά ειρωνική σύμπτωση σημαίνει "Ελευθερία" στα ισπανικά, κατασχέθηκε στην Γκάνα, αφότου ένα τοπικό δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ της Elliott. Και πιο πρόσφατα ο δικαστής Thomas Griesa αποφάνθηκε σε ένα περιφερειακό δικαστήριο στη Νέα Υόρκη ότι η κυβέρνηση της Αργεντινής πρέπει να πληρώσει 1,3 δισ. $ για το ίδιο "vulture fund" – δηλαδή τη πλήρη ονομαστική αξία των μετοχών που η Elliott Capital Management κατέχει καθώς και τους συσσωρευμένους τόκους που δικαιούται και που αρχίζουν από τα τέλη του 2001 – με βάση μια ασυνήθιστη ερμηνεία της αρχής ‘pari passu’ (επί ίσοις όροις) στις συμβάσεις χρέους.
H Elliott και τα άλλα ‘vulture funds’ δεν είναι συνήθεις επενδυτές. Αγοράζουν ομόλογα σε χαμηλές τιμές κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, με πρόθεση να σύρουν τις προβληματικές χώρες στα δικαστήρια χωρών του εξωτερικού, απαιτώντας την καταβολή στο ακέραιο χωρίς επαναδιαπραγμάτευση του χρέους. Προφανώς δεν ασχολούνται με λεπτότητες, όπως το πώς συσσωρεύτηκε το χρέος, την αρχή ότι τα χρέη θα πρέπει να εξυπηρετούνται σύμφωνα με την ικανότητα του οφειλέτη να πληρώσει, ή το πώς η εξόφληση θα επηρεάσει την ευημερία των πιο ευάλωτων. Αντιπροσωπεύουν την παγκόσμια οικονομία στην πιο επιθετική της μορφή.
Η απόφαση του δικαστή Griesa περιλαμβάνει επίσης μία εντολή που απαγορεύει από τρίτους ‘αυτουργία και η συνέργεια’ σε κάθε παράβαση της απόφασης, εμποδίζοντας έτσι την Αργεντινή από το να είναι σε θέση να συνεχίσει τις πληρωμές στους πιστωτές, που είχαν δεχθεί την αναδιάρθρωση. Αυτό έχει εκτεταμένες συνέπειες και πέρα από αυτή την περίπτωση αυτή, δεδομένου ότι θέτει υπό αμφισβήτηση όλες τις προσφορές αναδιάρθρωσης χρέους που δεν είναι μόνο πιθανές, αλλά και απαραίτητες για τη διατήρηση της διεθνούς χρηματοδότησης. Γιατί εκείνοι που κατέχουν ελληνικά ομόλογα, για παράδειγμα, να αποδεχθούν ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης του χρέους- ένα σχέδιο που φαντάζει να είναι αναγκαίο για μια οριστική και επωφελής για όλους λύση του Ελληνικού Προβλήματος- αν ξέρουν ότι είναι όχι απλά πιθανό αλλά σχεδόν βέβαιο ότι τα "vulture funds" μπορεί τελικά να εμποδίσουν μια τέτοια εξέλιξη και να λάβουν τη δικαστική συνδρομή διεθνών δικαστηρίων;
Η απόφαση αυτή όμως έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την αμερικανική νομοθεσία για εσωτερική πτώχευση, που αναγκάζει τους πιστωτές της μειονότητας να αποδεχτούν συμφωνίες αποδεκτές από το 70% των πιστωτών. Εάν η απόφαση αυτή στηριχτεί στα ανώτερα δικαστήρια (τόσο η Αργεντινή, όσο και οι υπόλοιποι πιστωτές έχουν ήδη κάνει έφεση) θα δημιουργήσει μια μη βιώσιμη κατάσταση για τις παγκόσμιες αγορές ομολόγων. Οι "πιστωτές" θα πρέπει πλέον, αν δεν υπάρχει κατοχυρωμένη η πιθανότητα αποδεκτής αναδιάρθρωσης, να επενδύουν ξέροντας πως οι μόνες δυνατότητες που θα έχουν από δω και στο εξής θα είναι ένα δίκοπο μαχαίρι: αυτής της πλήρους πληρωμής ή της μηδενικής τους αποζημίωσης σε περίπτωση πλήρους πτώχευσης του οφειλέτη τους. Πόσοι θα μπορούν να ρισκάρουν κάτι τέτοιο;
Αλλά αυτή δεν είναι η μόνη επίθεση που αντιμετωπίζει η Αργεντινή. Αυτή την εβδομάδα ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης "Fitch", ο οποίος έδωσε νωρίτερα στα sub-prime ομόλογα των ΗΠΑ αξιολογήσεις ΑΑΑ, υποβάθμισε τα ομόλογα της Αργεντινής σε ελαφρώς πάνω από το καθεστώς σκουπιδιών. Πολλοί οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν τώρα μια ακόμα πτώχευση για την Αργεντινή.
Όμως δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η χώρα βρίσκεται κοντά σε μια πτώχευση. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι σε ισορροπία, τα διεθνή αποθεματικά είναι πάνω από 46 δις $ και η αναλογία των πληρωμών για την εξυπηρέτηση του χρέους προς τις εξαγωγές είναι μικρότερη από 20%. Στο πρόσφατο παρελθόν, η Αργεντινή ήταν μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο, με την ανεργία να μειώνεται από περίπου 22% σε περίπου 7%. Πώς εξηγείται λοιπόν η υποβάθμιση και υπονόμευση της χώρας στις χρηματοπιστωτικές αγορές και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης;
Ο πραγματικός λόγος μπορεί να βρίσκεται στην ίδια την επιτυχία της οικονομίας της χώρας μετά την αθέτηση του χρέους και την αναγκαστική διαδικασία αναδιάρθρωσης. Μετά το 2002, η Αργεντινή αντιστρέφει τα μέτρα λιτότητας που προωθούνταν από το ΔΝΤ, επανεθνικοποιεί βασικούς παραγωγικούς τομείς όπως οι ασφάλειες, οι αερομεταφορές, και πιο πρόσφατα το πετρέλαιο, ενισχύει την κοινωνική προστασία και τη μεταβίβαση εισοδήματος στους φτωχούς, μειώνοντας ουσιαστικά τη φτώχεια. Οι πραγματικοί μισθοί έχουν αυξηθεί, και οι ανισότητες των μισθών έχει μειωθεί.
Αυτή είναι μια επικίνδυνα επιτυχής ιστορία. Δείχνει ότι υπάρχει ζωή μετά από μια πτώχευση, και ότι η λιτότητα δεν είναι η καλύτερη διέξοδος από την κρίση. Αυτά τα δύο μαθήματα είναι που τρομάζουν σαφώς τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τους συμμάχους τους στο δικαστικό σύστημα, και προφανώς υπάρχει ανησυχία ότι και άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να μιμηθούν αυτό το παράδειγμα. Εξ ου και η προθυμία να δείξουν ότι αυτό δεν είναι μια ιστορία επιτυχίας τελικά, και να διατηρήσουν την πίεση για την Αργεντινή με δικαστικές αποφάσεις, υποβαθμίσεις και παρόμοια μέτρα.
Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτό μπορεί να αποδειχθεί τελικά αντιπαραγωγικό. Δεν είναι μόνο ότι αυτές οι πρόσφατες κινήσεις είναι βαθιά άδικες και αντιδημοκρατικές – είναι ότι απειλούν και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Επιτρέποντας "vulture funds" να δικαιώνονται έναντι των άλλων ομολογιούχων που δέχονται την αναδιάρθρωση, υπονομεύει κάθε δυνατότητα επαναδιαπραγμάτευσης των χρεών, χωρίς την οποία δεν μπορεί να λειτουργήσει το πιστωτικό σύστημα. Το ‘επίπεδο της μοχθηρίας’ στην απόφαση του δικαστή Griesa δείχνει πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει ένα δικαστικό σύστημα που δε λειτουργεί υπέρ του απόλυτου κέρδους, δίνοντας κίνητρα σε ιδιώτες επενδυτές. Το να επιτρέπεται στους οργανισμούς αξιολόγησης με τις εκτεταμένες συγκρούσεις συμφερόντων να λειτουργούν ανεξέλεγκτα παράγει παραπληροφόρηση χωρίς λογοδοσία.
Ακόμη και ένα τόσο κατάφωρα άδικο καπιταλιστικό σύστημα δεν μπορεί να επιβιώσει με αυτόν τον τρόπο για πολύ καιρό. Έτσι, για άλλη μια φορά, οι διεθνείς πιστωτές και οι συνεργάτες τους μπορούν να δαγκώνουν τα χέρια που τους ταΐζουν, με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες ακόμη και για την ίδια την παγκόσμια οικονομία. Και τελικά και για τους ίδιους;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου